Czy zatrudniłbyś do pracy człowieka, tylko i wyłącznie na podstawie tego, że zaakceptował zaproponowaną kwotę pensji? Nie? A większość wynajmujących powierza tylko na takiej podstawie mieszkanie o wartości kilkuset tysięcy złotych.
Wybór odpowiedniego najemcy to dużo więcej niż znalezienie osoby, która zgodzi się na proponowane warunki finansowe, oraz podpisze umowę najmu na warunkach jakie sobie życzymy. Bardzo istotne jest aby przeprowadzić odpowiednią rozmowę kwalifikacyjną, tak samo jak podczas zatrudniania pracownika w firmie.
Jest to proces wymagający doświadczenia i intuicji. Trudno się tego nauczyć z dnia na dzień. Poniżej jednak przedstawiam listę pytań kontrolnych w raz z komentarzem, które zdecydowanie taką rozmowę kwalifikacyjną ułatwią.
1. Czym się pan/pani zajmuje na codzień?
To pytanie otwarte, dobre na początek rozmowy. Dzięki niemu powinieneś dowiedzieć się, gdzie najemca pracuje, jakie ma wykształcenie. Od razu będzie można poznać czy jest osobą wylewną, czy raczej skrytą.
2. Jakie jest pana/pani źródło dochodów?
Bardzo ważne pytanie. Za jego pomocą defacto ustalasz czy najemca będzie w stanie wywiązać się ze zobowiązań wynikających z umowy. Musisz ustalić jakie konkretnie ma dochody, oraz na ile są one stabilne. Więcej na ten temat przeczytasz w artykule Jak znaleźć najemcę – weryfikacja formalna.
3. Ile czasu mieszkał/a pan/pani w poprzednim mieszkaniu?
Zależy nam na tym, aby najemca mieszkał u nas jak najdłużej. Dzięki temu pytaniu mamy szansę wybadać czy lubi się przeprowadzać, czy jednak jest spora szansa, że zostanie u nas długo. Warto zapytać nie tylko o poprzednie miejsce, ale jeszcze wcześniejsze. Wskazówka : Niemal każdy najemca na pytanie „ile zamierza mieszkać” odpowiada „conajmniej rok” – więc nie sugeruj się tym za bardzo. Jeżeli najemca zmieniał dotychczas miejsce co kilka miesięcy, to nie jest to dobry znak. Oczywiście powinieneś i tak zawrzeć z nim umowę na czas określony, ale takie osoby pomimo umowy na rok, potrafią po paru miesiącach próbować się z niej wykręcić. Często w mało odpowiedzialny sposób.
4. Dlaczego się pan/pani przeprowadza?
To pytanie pozwala wydobyć informacje na temat podejście najemcy do mieszkania i właściciela. Co jest dla niego ważne a co nie i jaki ma do tego stosunek. Jeżeli wskaże jakieś konkretne problemy, które mogą pojawić się również u nas – to pytanie jest dobrym wstępem do tego aby to od razu wszelkie kwestie wyjaśnić.
5. Czy mogę otrzymać kontakt do poprzedniego wynajmującego?
Dzięki temu pytaniu dowiesz się, czy najemca był w porządku wobec poprzedniego wynajmującego. Nie musisz nawet dzwonić na otrzymany numer telefonu. Często wystarczy uważnie obserwować reakcję kandydata na to pytanie. Ogólnie rzecz biorąc każdy normalny najemca powinien bez zająknięcia odpowiedzieć „oczywiście, nie ma problemu”. W zasadzie każda inna reakcja to czerwone światło.
6. Czy przeczytał/a pan/pani uważnie umowę?
Jeżeli w odpowiedzi najemca wzruszy ramionami oraz odpowie, że „standardowa umowa” to od razu wiesz, że masz do czynienia z osobą nieodpowiedzialną, która nie traktuje poważnie swoich zobowiązań. To wróży problemy w przyszłości.
7. Czy ma pan/pani uwagi do umowy?
To normalne, że najemca nie zrozumie wszystkich zapisów, będzie miał pytania i wątpliwości. Twoją rolą jest jak najlepiej je omówić i wyjaśnić. Normalne też jest, że będzie miał do czegoś obiekcje, oraz że zaproponuje własne postulaty. Czy się na nie zgodzisz, czy nie pozostawiam tobie. Jeżeli jednak trafisz na osobę, która czepia się słówek i ma problem z każdym punktem po kolei – nie próbuj jej zadowolić. Jeszcze nie podpisała z tobą umowy a już jest problematyczna. Nie chcesz mieć przez najbliższy rok takiego najemcy.
8. Czy ma pan/pani uwagi do mieszkania?
To pytanie pozwoli ci się zorientować, jaki stosunek do mieszkania i najmu ma dany najemca. Czy jest osobą samodzielną, czy roszczeniową. Czy uważa twoje mieszkanie za coś super fajnego, czy „ujdzie w tłumie”. Są najemcy, którzy będą oczekiwać, że przyjedziesz do nich za każdym razem jak trzeba będzie wymienić żarówkę (i oczywiście zrobisz to na swój koszt), są też tacy którzy się oburzą, że na wyposażeniu kuchni nie ma blendera. Dobrze jest wyklarować wszelkie oczekiwania na samym początku.
9. Czy zamierza pan mieszkać sam, czy w więcej osób?
To pytanie jest bardzo istotne z punktu widzenia odpowiedzialności za powierzone mieszkanie. Często najemca w ogóle nie wspomni, że zamierza mieszkać tam z bratem i bratową, matką i jeszcze kimś. Wychodzi w końcu z założenia, że skoro wynajął to może tam robić co chce. Tymczasem każda dorosła osoba, która będzie tam zamieszkiwać, powinna być współwynajmującym i widnieć na umowie najmu. Dzięki temu odpowiada solidarnie za wszelkie zobowiązania wobec ciebie. Co prawda, zgodnie z prawem i tak odpowiada, ale jeżeli jest ona wskazana na umowie to o wiele łatwiej to udowodnić w razie potrzeby. Ponadto wiedza o ilości osób jest potrzebna aby ustalić odpowiednią zaliczkę na opłaty, dzięki czemu nie będzie ryzyka zadłużenia w opłatach na media.
10. Czy zamierza pan/pani przechowywać w mieszkaniu zwierzęta?
Nie jestem przeciwnikiem wynajmowania właścicielom zwierząt, pomimo tego, że Wiąże się to z podwyższonym ryzykiem. Możesz po prostu odpowiednio podnieść czynsz (ale niedużo), i/lub zażądać w takiej sytuacji większej kaucji (tu może być nawet dwukrotność czynszu). Najemcy z czworonogami znajdują się w utrudnionej sytuacji. Ciężko im wynająć porządne, nowe mieszkanie gdyż większość ludzi im po prostu odmawia. To szansa dla ciebie na dodatkowy zarobek. Są oni bardziej skłonni do negocjacji więc istnieje duża szansa, że zaakceptują wyższy czynsz lub kaucję, nie mając przy tym obiekcji gdyż będą rozumieć twoje stanowisko.
Ćwicz i zdobywaj doświadczenie
Powyższa lista pytań jest jedynie pewną propozycją. W rozmowie kwalifikacyjnej nie chodzi o to, aby usiąść z kartą i rzucać po kolei pytaniami. Postaraj się prowadzić luźną, wręcz przyjacielską rozmowę, jednocześnie wplatając w nią powyższe treści. Taka konwersacja nigdy nie będzie przebiegać liniowo. Nie musisz też zadać wszystkich pytań, gdyż wiele istotnych dowiesz się przy okazji omawiania innych kwestii.
Postaraj się przeprowadzić jak najwięcej rozmów, nawet jak już na wstępie wiesz, że komuś nie wynajmiesz. Dzięki temu szybko zdobędziesz doświadczenie, poczujesz się pewnie i swobodnie. Twoja efektywność będzie z czasem rosnąć. Powodzenia!